Ogłoszenie

"KONICZYNKA" czyli FORUM z nadzieją na lepsze jutro...
...jest miejscem wymiany doświadczeń, wspierania się w chorobie, doradzania, podtrzymywania na duchu...
Glejak to trudny przeciwnik, walczmy razem =>
"Niech nasza droga będzie wspólna...", jak mówi JPII słowami umieszczonymi na dole bannera.
Zarejestrowani użytkownicy mogą korzystać z szybkiej pomocy, pisząc o swoim problemie w ChatBoxie.
Polecamy fora o podobnej tematyce:
forum glejak - to istna skarbnica wiedzy i mili, zawsze chętni do pomocy userzy i ekipa
oraz forum pro-salute - gdzie jest wiele wątków pobocznych, towarzyszących chorobie nowotworowej...

Drogi Gościu, umacniaj swoją wiarę, nie trać nadziei i... kochaj z całych sił!!!
samograj

#1 2008-08-27 14:49:06

 samograj

Administrator

5574523
Skąd: Kraków
Zarejestrowany: 2008-08-14
Posty: 1035
WWW

Pojęcia związane z choroba nowotworową.

Adjuwantowa terapia - terapia dodatkowa.

Anaplazja (atypia, z łacińskiego anaplasia) - jest to zespół cech morfologicznych charakterystyczny dla struktury tkankowej nowotworów złośliwych. Komórki stają się mniej dojrzałe, zatracają zdolność różnicowania, zaczynają samodzielnie egzystować i szybko się mnożyć.

Angiogeneza - wytwarzanie dodatkowych naczyń krwionośnych, niezbędnych by nowotwór utrzymał się przy życiu; dzięki powstałym naczyniom zapewniona jest dostawa energii i pożywienia w odpowiedniej ilości. Wiadomo, że częstotliwość podziałów komórek nowotworowych wyraźnie maleje wraz z ich oddaleniem się od naczynia krwionośnego, czyli od źródła energetycznego zasilania. Szybkość podziałów komórek nowotworu, który pozyskał własne unaczynienie, zwiększa się wielokrotnie.

Angiografia - procedura diagnostyczna obrazująca przebieg naczyń krwionośnych, np. w mózgu, z użyciem kontrastu.

Apoptoza - zjawisko odpowiedzialne za utratę komórek w żyjących tkankach. Apoptoza (normalna lub programowana śmierć komórki) jest fizjologicznym procesem, dzięki któremu w czasie rozwoju lub innych normalnych procesów fizjologicznych eliminowane są niechciane lub bezużyteczne komórki (w ten sposób giną m.in. stare i zużyte komórki niektórych tkanek). Można ją przyrównać do zaplanowanego samobójstwa komórki w organizmie wielokomórkowym mającego na względzie dobro całego organizmu. W odróżnieniu od martwicy, gdzie dochodzi do uszkodzenia jakimś zewnętrznym czynnikiem, apoptoza jest zjawiskiem naturalnym w rozwoju i życiu organizmów. Jest procesem całkowicie kontrolowanym przez komórkę, szybkim i nie wywołującym stanu zapalnego.

Wbrew pozorom wzrost guza nowotworowego często zależy nie od przyspieszonych podziałów komórek rakowych, ale od zmniejszonej częstości apoptozy w tych komórkach. Jak komórki nowotworowe bronią się przed apoptozą? Niektóre przestają wytwarzać niezbędne dla tego procesu białko białko Fas, inne zwiększają produkcję białka Bcl-2, które hamuje apoptozę. Jeszcze inne niszczą swojego 'strażnika genomu', czyli białko p53, które po wykryciu mutacji powinno uruchomić programowaną śmierć komórki. Czasem komórki nowotworowe przestają 'pokazywać' na swojej powierzchni fragmenty białek wewnątrzkomórkowych i wtedy stają się niewidoczne dla cytotoksycznych limfocytów T...

Innym mechanizmem śmierci komórki jest martwica (nekroza) - jest śmiercią przypadkową, która wynika z nagłego uszkodzenia komórki przez dużą dawkę szkodliwych czynników. Może to być bardzo wysoka temperatura, która niszczy ważne związki chemiczne komórki (białka i kwasy nukleinowe); silne trucizny, które nagle zatrzymują procesy życiowe komórki; ostre niedokrwienie i niedotlenienie; mechaniczne lub chemiczne uszkodzenie błony komórkowej itp.

Dysplazja (z łacińskiego dysplasia) - jest to stan przejściowy pomiędzy rozrostem (hyperplazja) a nowotworem.

Guz mózgu - każda obca struktura w obrębie mózgu (nie koniecznie nowotwór); może to być ropień mózgu, tętniak dużych rozmiarów lub pasożyt (np. tasiemiec bąblowcowy). Wszelkie zmiany chorobowe, które ujawniają się jako dodatkowa masa wewnątrz czaszki. Może to być proces zapalny, zwyrodnieniowy lub nowotworowy.

Hyperplazja (rozrost, z łacińskiego hyperplasia) - jest to mnożenie się (rozplem) komórek nienowotworowych.

Karcinogen, karcynogen - czynnik rakotwórczy (chemiczny, fizyczny lub biologiczny).

Leczenie, rodzaje:
przyczynowe - usunięcie przyczyn - czynników, które doprowadziły do wystąpienia stanu chorobowego (usunięcie ogniska chorobowego lub skutków ubocznych jego leczenia);
paliatywne - ograniczona terapia, mająca na celu przedłużenie życia pacjenta i poprawę jego jakości. Składają się na nią techniki zmniejszające wielkość nowotworu i spowalniające jego wzrost (metody chirurgiczne, w tym radioterapia i chemioterapia), leczenie farmakologiczne zmniejszające miejscowe i ogólne skutki choroby nowotworowej, m.in. leczenie przeciwbólowe (analgetyczne) oraz opieka psychologiczna.
objawowe - zlikwidowanie lub ograniczenie objawów, które zagrażają życiu, poprzez usuwanie nie tyle przyczyn, co skutków ich działania.

Leczenie skojarzone - połączenie leczenia chirurgicznego z radioterapią i chemioterapią, które są uzupełniającymi technikami leczniczymi. Ich celem jest całkowite usunięcie nowotworu, w tym najmniejszych przerzutów i komórek krążących w organizmie.

Leczenie, wyniki, ocena:
CR - remisja całkowita (complete remission) - całkowite ustąpienie wszystkich oznak nowotworu utrzymujące się przez co najmniej 1 miesiąc;
PR - remisja częściowa (partial remission) - zmniejszenie się oznak nowotworu o ponad 50% pierwotnej masy guza, potwierdzone w dwóch badaniach w okresie powyżej 1 miesiąca;
SD - stabilizacja choroby, brak zmian (stabilization of the disease) - brak cofania się oznak nowotworu lub zmniejszenie się guza o mniej niż 50% jego pierwotnej masy;
PD - progresja choroby (progression of the disease) - zwiększenie się wielkości guza o ponad 25% lub pojawienie się nowych ognisk nowotworu.

Lekooporność - ograniczenie lub brak działania cytostatyków na komórkę nowotworową.

Malacja, zmiany malacyjne - rozmiękanie, rozpad martwych tkanek i niektórych patologicznych wytworów organizmu pod wpływem enzymów wydzielanych przez żywe komórki z otoczenia tkanek rozmiękających lub przez komórki napływowe, głównie leukocyty względnie bakterie; rozmiękanie śródmózgowe i śródrdzeniowe prowadzi do zaburzeń czynnościowych układu nerwowego.

Markery nowotworowe - substancje produkowane lub indukowane przez nowotwory, nie występujące lub występujące w minimalnym stężeniu w prawidłowej tkance: antygeny płodowe (AFP, CEA), antygeny związane z nowotworem (tumor-associated antigen) (CA-125, CA 19.9, CA 15.3,SCC) , hormony, enzymy, białka (beta-HCG, kalcytonina, beta2-makroglobulina).

Monoterapia - leczenie za pomocą jednego leku.

Neurologia (z greckiego neuron = nerw) - jest to dział medycyny klinicznej, który zajmuje się rozpoznaniem i leczeniem chorób układu nerwowego.

Nowotwór - jest to złożony proces patologiczny (nieprawidłowy) przebiegający w komórce prawidłowej, która przestaje podlegać normalnym mechanizmom kontrolującym wzrost i różnicowanie komórek. Początkowo dzieje się to w miejscu pierwotnej zmiany (powstania nowotworu), potem dochodzi do naciekania otaczających tkanek, wreszcie do przemieszczania i namnażania się zmienionych komórek w miejscach odległych (tworzenie przerzutów).

Pierwotnie zdrowa komórka przechodzi przemianę nowotworową, kiedy jej kod genetyczny zostaje zmieniony, czyli zmutowany i komórka traci kontrolę nad podziałami. U zdrowej osoby, sprawny układ immunologiczny wykrywa i niszczy zmutowane komórki, zanim zaczną się one niepowstrzymanie dzielić. Czasem jednak układ ten zawodzi, komórki rakowe przeżywają i zaczynają się namnażać.

Nowotwory klasyfikuje się według typu komórki, z której powstają i tak np. nowotwór złośliwy pochodzący z:
•  nabłonka gruczołowego nosi nazwę - rak gruczołowy (adenocarcinoma);
•  nabłonka płaskiego - rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale);
•  tkanki tłuszczowej - tłuszczakomięsak (liposarcoma);
•  tkanki włóknistej - włókniakomięsak (fibrosarcoma);
•  tkanki naczyniowej - złośliwy śródbłoniak krwionośny (hemangiosarcoma);
•  tkanki szpikowej - białaczka (leucemia);
•  tkanki limfatycznej - ziarnica złośliwa (lymphogranulomatosis maligna);
•  zawiązków narządowych - struniak (chordoma);
•  tkanki nerwowej - glejak (glioblastoma);
•  tkanki barwnikotwórczej - czerniak złośliwy (melanoma malignum);
•  komórek zarodkowych - rozrodczak (dysgerminoma), itp.

Liczne odmiany nowotworów powstają w różnych typach ludzkich tkanek, a wspólną ich cechą jest "nowotworzenie", czyli tworzenie guzów. Powstałe guzy nowotworowe wykazują znaczną zmienność właściwości biologicznych - stąd podział na łagodne, półzłośliwe i złośliwe.

Nowotwór łagodny/niezłośliwy (z łacińskiego neoplasma benignum) - nowotwór, który rośnie i szerzy się w sposób uporządkowany, zgodny z architekturą przypisaną tkance, z której się wywodzi, bez naciekania i niszczenia najbliższego otoczenia czy tkanek sąsiednich; nie wykazuje też skłonności do przerzutowania. Utworzony jest z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od obrazu prawidłowych tkanek. Jest dobrze ograniczony, często otorbiony, rośnie wolno, rozprężająco (uciskając sąsiadujące tkanki), nie daje przerzutów, a po należytym jego usunięciu nie powstaje wznowa - jest całkowicie wyleczalny. Jego szkodliwy wpływ na ustrój może być spowodowany wydzielaniem hormonu, krwawieniami, czy też zamknięciem światła naczynia, uciskiem nerwu albo umiejscowieniem w ważnym dla życia narządzie np. sercu, rdzeniu kręgowym.

Nowotwór miejscowo złośliwy - nowotwór zdolny do szybkiego wzrostu oraz naciekania otoczenia i jego niszczenia, jednak nie wykazujący tendencji do przerzutowania. Takimi nowotworami są właśnie glejaki - zróżnicowana grupa nowotworów ośrodkowego układu nerwowego.

Nowotwór pierwotny - to ten, który rozwija się w pierwotnym umiejscowieniu i nie jest częścią guza już istniejącego ani jego przerzutem.

Nowotwór półzłośliwy (z łacińskiego neoplasma semimalignum) - jest to nowotwór o miejscowej złośliwości. Charakteryzuje się dużą masą tkankową uciskającą otoczenie, zdolnością naciekania i niszczenia otoczenia, nawrotowością, zdolnością wszczepiania. Praktycznie nie daje on przerzutów, ale zdolność ta potencjalnie w nim istnieje i może ujawnić się nieraz bardzo późno, po wielu zabiegach chirurgicznych i wznowach. Z tego względu nowotwory półzłośliwe wymagają starannego podejścia chirurgicznego z uwzględnieniem szerokich granic wycięcia.

Nowotwór wtórny - guz przerzutowy; przerzuty nowotworowe są najczęstszymi nowotworami OUN i występują około dwukrotnie częściej niż nowotwory pierwotne.

Nowotwór złośliwy (z łacińskiego neoplasma malignum) - wykazuje duży stopień zaburzeń w zróżnicowaniu, dojrzewaniu i budowie tkankowej oraz komórkowej. Nie posiada torebki (nie jest otorbiony), rośnie szybko, naciekająco, niszczy zaatakowane tkanki. Wnika do naczyń, dając przerzuty odległe drogą chłonną lub krwionośną. Nie wycięty w granicach tkanek zdrowych, daje wznowy.

Obwodowy układ nerwowy - tworzą go korzenie rdzeniowe i nerwy obwodowe. Układ ten zabezpiecza odbiór doznań czuciowych oraz przewodzi pobudzenia z ośrodków nerwowych (rdzeń, mózg) do narządów wykonawczych (mięśni, gruczołów dokrewnych). Nerwy obwodowe zbudowane są z włókien nerwowych ruchowych, czuciowych i autonomicznych.

Onkologia (z greckiego onkos = guz) - jest to nauka zajmująca się całokształtem zagadnień związanych z procesem nowotworowym. Bada przyczyny występowania, mechanizmy powstawania, sposoby zapobiegania i wykrywania oraz metody leczenia chorób nowotworowych.

Opony - otaczają mózg i rdzeń kręgowy. Rozróżniamy trzy opony: twardą, pajęczynówkową i miękką. Pomiędzy oponą pajęczynówkową i miękką znajduje się przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym. Podstawowe znaczenie opon i płynu mózgowo-rdzeniowego to ochrona mózgu przed wstrząsami i urazami mechanicznymi.

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) - obejmuje mózgowie (mózg, pień mózgu i móżdżek) oraz rdzeń kręgowy. OUN poddaje rejestracji i analizie pobudzania dopływające z układu obwodowego i zapewnia prawidłową reakcję organizmu na te bodźce. Największą część mózgu stanowią półkule mózgu, które dzieli się na cztery płaty: czołowy, ciemieniowy, skroniowy i potyliczny.

Płyn mózgowo-rdzeniowy - wypełnia przestrzeń pomiędzy oponą pajęczynówkową i miękką. Podstawowa funkcja opon i płynu mózgowo-rdzeniowego to ochrona mózgu przed wstrząsami i urazami mechanicznymi.

Przerzut nowotworu - wtórne ognisko nowotworu złośliwego bez łączności z guzem pierwotnym.

Rak - w języku potocznym utarło się mówić tak na wszystkie nowotwory złośliwe, ponieważ najczęstszymi nowotworami złośliwymi są właśnie raki (ponad 90%).

Rak przedinwazyjny (z łacińskiego carcinoma praeinvasivum) - to: rak śródnabłonkowy, rak "w miejscu" (z łacińskiego carcinoma in situ), rak 0 stopnia złośliwości, rak nienaciekający. Tym różni się od raka inwazyjnego, że nie nacieka podścieliska i nie daje przerzutów. Usunięcie nowotworu zmienionego nabłonka z niewielkim tylko marginesem otaczających tkanek prowadzi do całkowitego wyleczenia.

Resekcja - chirurgiczne usunięcie guza.

Stan przednowotworowy - taki proces patologiczny, w wyniku którego może rozwinąć się nowotwór. Stan ten w obrębie określonych tkanek zwiększa ryzyko rozwoju w nich nowotworu. Określenie to dotyczy dużej liczby stanów patologicznych. Nie wszystkie one ulegają z jednakową częstością przemianie nowotworowej.

W rozwoju stanów przednowotworowych istotną rolę odgrywają tzw. czynniki rakotwórcze czyli karcinogeny. Wywołują one różne stany przednowotworowe, które mogą trwać nawet 20-30 lat.

Stopień zaawansowania klinicznego nowotworu - po ustaleniu rozpoznania, ocena rozległości i szerzenia się nowotworu jest podstawowym warunkiem właściwego postępowania leczniczego. Klasyfikację tę, wprowadzoną przez Międzynarodową Unię Walki z Rakiem (UICC), oznacza się symbolem TNM. Wprowadzono ją dla potrzeb statystyczno-epidemiologicznych. Ma ona na celu ocenę rozległości procesu nowotworowego i jest oparta na określeniu trzech elementów:
•  T (tumor) - guz
•  N (nodulus) - węzły chłonne,
•  M (metastasis) - przerzuty odległe.

Dodanie do tych symboli liczb dokładnie odzwierciedla stopień klinicznego zaawansowania procesu nowotworowego. Klasyfikacja TNM pomaga w planowaniu leczenia i w ocenie jego wyników, daje także wskazówki co do rokowania.

Klasyfikacja TNM w odniesieniu do procesu diagnostyczno-leczniczego:
•  cTNM - klasyfikacja kliniczna (na podstawie badań, przed podjęciem leczenia)
•  sTNM - klasyfikacja śródoperacyjna (na podstawie badań i oceny w trakcie zabiegu operacyjnego)
•  pTNM - klasyfikacja pooperacyjna (na podstawie badań przed leczeniem operacyjnym, oceny śródoperacyjnej i badania histopatologicznego)
•  rTNM - klasyfikacja ponownego leczenia - ocena rozwoju choroby w różnych etapach przebiegu w trakcie leczenia za pomocą różnych metod terapeutycznych

Każdej ocenianej kategorii przypisujemy odpowiednie określenia:
•  Cecha T (guz pierwotny)
T0 - brak pierwotnego guza nowotworowego
Tis - guz in situ - czyli w miejscu powstania (w danym narządzie lub tkance)
Tx - guz pierwotny niemożliwy do oceny.
T1, 2, 3, 4 kolejne stadia zaawansowania guza pierwotnego - wzrost masy lub rozległości
•  Cecha N (węzły chłonne)
N0 - bez przerzutów w węzłach chłonnych.
N1, 2, 3 - wzrastające ilość zmienionych nowotworowo węzłów chłonnych.
Nx - węzły niemożliwe do oceny
•  Cecha M (przerzuty odległe)
M0 - nie stwierdza się przerzutów odległych
M1 - są przerzuty odległe
Mx - nie można ocenić obecności przerzutów

Ocena zaawansowania klinicznego podana w tej klasyfikacji wygląda przykładowo tak: T1, N 0, M0 czyli małe zaawansowanie i wielkość guza pierwotnego, brak przerzutów w węzłach chłonnych i brak przerzutów odległych.

Terapia skojarzona - połaczenie kilku rodzajów terapi np. chemioterapii z radioterapią.

TLS, ATLS - zespół ostrego rozpadu guza (ang. Tumor Lysis Syndrome, Acute Tumor Lysis Syndrome).

Wgłobienie, wklinowanie mózgu - przemieszczenie mózgu poza prawidłowe jego granice wskutek znacznego zwiększenia ciśnienia śródczaszkowego. Jest to stan bardzo niebezpieczny dla życia chorego i objawiający się znacznym zaburzeniem przytomności, bardzo silnym bólem głowy, dużym wahaniem częstości tętna, jak również zaburzeniami oddychania.

Wznowa nowotworu - pojawienie się oznak obecności nowotworu po okresie całkowitej remisji, ponowny rozrost nowotworu w tym samym miejscu.

Zespół paranowotworowy - objawy wyprzedzające pojawienie się typowych, klinicznych objawów nowotworu. Pojęcie to szczególnie dotyczy układu nerwowego (neurologiczny zespół paranowotworowy). Zalicza się tu paranowotworowe zwyrodnienie móżdżku, zwyrodnienie siatkówki, mielopatie nowotworowe, zapalenie wielomięśniowe i zapalenie skórno-mięśniowe, miastenię.

Złośliwość histologiczna (biologiczna) nowotworu, stopnie - w niektórych nowotworach złośliwych (pierwotnych) możliwa jest ocena złośliwości na podstawie kryteriów histologicznych. Zwykle podziały uwzględniają trzy lub cztery stopnie złośliwości, oznaczane cyframi rzymskimi (I, II, III, IV).

W zależności od stopnia dojrzałości komórkowej (czyli podobieństwa nowotworu do tkanki, z której pochodzi) nowotwory klasyfikuje się jako:
•  dobrze zróżnicowane (I stopień);
•  umiarkowanie zróżnicowane (II stopień);
•  mało zróżnicowane (III stopień);
•  niezróżnicowane lub anaplastyczne (IV stopień), jeżeli występuje utrata identyczności z tkanką, z której pochodzą.

Glejaki szeregu astrocytarnego wg klasyfikacji WHO dzieli się na gwiaździaki o niskim stopniu złośliwości (I i II stopień), gwiaździak anaplastyczny (III stopień) i glejak wielopostaciowy (stopień IV). Ogólnie za złośliwe glejaki uważa się gwiaździaka anaplastycznego, glejaka wielopostaciowego oraz złośliwe formy skąpodrzewiaka i wyściółczaka.

Klasyfikacja histologiczna nowotworu jest podstawową metodą wyboru metody leczenia, a także jest pomocna w planowaniu zakresu działań terapeutycznych i rokowania.

Złośliwość kliniczna nowotworu - niekorzystne położenie guza w obrębie mózgu (zagrożenie dla ośrodków nerwowych, dużych naczyń krwionośnych, odejścia nerwów czaszkowych), wzrost ciśnienia śródczaszkowego (na skutek masy guza i zaburzenia funkcji bariery krew - mózg).
Żródło:
www.glejak.pl


pozdrawiam, samograj 
Jeżeli nie znasz ojca choroby, pamiętaj, że jej matką jest zła dieta.

http://img118.imageshack.us/img118/4660/70793357ye1.jpg http://img300.imageshack.us/img300/7097/bannerpiesportretymalyia4.jpg http://img398.imageshack.us/img398/5507/ogarpolskimg6.jpg

Offline

#2 2010-10-16 19:45:06

ssssssssssssssss

Gość

Re: Pojęcia związane z choroba nowotworową.

samograj napisał:

Adjuwantowa terapia - terapia dodatkowa.

Anaplazja (atypia, z łacińskiego anaplasia) - jest to zespół cech morfologicznych charakterystyczny dla struktury tkankowej nowotworów złośliwych. Komórki stają się mniej dojrzałe, zatracają zdolność różnicowania, zaczynają samodzielnie egzystować i szybko się mnożyć.

Angiogeneza - wytwarzanie dodatkowych naczyń krwionośnych, niezbędnych by nowotwór utrzymał się przy życiu; dzięki powstałym naczyniom zapewniona jest dostawa energii i pożywienia w odpowiedniej ilości. Wiadomo, że częstotliwość podziałów komórek nowotworowych wyraźnie maleje wraz z ich oddaleniem się od naczynia krwionośnego, czyli od źródła energetycznego zasilania. Szybkość podziałów komórek nowotworu, który pozyskał własne unaczynienie, zwiększa się wielokrotnie.

Angiografia - procedura diagnostyczna obrazująca przebieg naczyń krwionośnych, np. w mózgu, z użyciem kontrastu.

Apoptoza - zjawisko odpowiedzialne za utratę komórek w żyjących tkankach. Apoptoza (normalna lub programowana śmierć komórki) jest fizjologicznym procesem, dzięki któremu w czasie rozwoju lub innych normalnych procesów fizjologicznych eliminowane są niechciane lub bezużyteczne komórki (w ten sposób giną m.in. stare i zużyte komórki niektórych tkanek). Można ją przyrównać do zaplanowanego samobójstwa komórki w organizmie wielokomórkowym mającego na względzie dobro całego organizmu. W odróżnieniu od martwicy, gdzie dochodzi do uszkodzenia jakimś zewnętrznym czynnikiem, apoptoza jest zjawiskiem naturalnym w rozwoju i życiu organizmów. Jest procesem całkowicie kontrolowanym przez komórkę, szybkim i nie wywołującym stanu zapalnego.

Wbrew pozorom wzrost guza nowotworowego często zależy nie od przyspieszonych podziałów komórek rakowych, ale od zmniejszonej częstości apoptozy w tych komórkach. Jak komórki nowotworowe bronią się przed apoptozą? Niektóre przestają wytwarzać niezbędne dla tego procesu białko białko Fas, inne zwiększają produkcję białka Bcl-2, które hamuje apoptozę. Jeszcze inne niszczą swojego 'strażnika genomu', czyli białko p53, które po wykryciu mutacji powinno uruchomić programowaną śmierć komórki. Czasem komórki nowotworowe przestają 'pokazywać' na swojej powierzchni fragmenty białek wewnątrzkomórkowych i wtedy stają się niewidoczne dla cytotoksycznych limfocytów T...

Innym mechanizmem śmierci komórki jest martwica (nekroza) - jest śmiercią przypadkową, która wynika z nagłego uszkodzenia komórki przez dużą dawkę szkodliwych czynników. Może to być bardzo wysoka temperatura, która niszczy ważne związki chemiczne komórki (białka i kwasy nukleinowe); silne trucizny, które nagle zatrzymują procesy życiowe komórki; ostre niedokrwienie i niedotlenienie; mechaniczne lub chemiczne uszkodzenie błony komórkowej itp.

Dysplazja (z łacińskiego dysplasia) - jest to stan przejściowy pomiędzy rozrostem (hyperplazja) a nowotworem.

Guz mózgu - każda obca struktura w obrębie mózgu (nie koniecznie nowotwór); może to być ropień mózgu, tętniak dużych rozmiarów lub pasożyt (np. tasiemiec bąblowcowy). Wszelkie zmiany chorobowe, które ujawniają się jako dodatkowa masa wewnątrz czaszki. Może to być proces zapalny, zwyrodnieniowy lub nowotworowy.

Hyperplazja (rozrost, z łacińskiego hyperplasia) - jest to mnożenie się (rozplem) komórek nienowotworowych.

Karcinogen, karcynogen - czynnik rakotwórczy (chemiczny, fizyczny lub biologiczny).

Leczenie, rodzaje:
przyczynowe - usunięcie przyczyn - czynników, które doprowadziły do wystąpienia stanu chorobowego (usunięcie ogniska chorobowego lub skutków ubocznych jego leczenia);
paliatywne - ograniczona terapia, mająca na celu przedłużenie życia pacjenta i poprawę jego jakości. Składają się na nią techniki zmniejszające wielkość nowotworu i spowalniające jego wzrost (metody chirurgiczne, w tym radioterapia i chemioterapia), leczenie farmakologiczne zmniejszające miejscowe i ogólne skutki choroby nowotworowej, m.in. leczenie przeciwbólowe (analgetyczne) oraz opieka psychologiczna.
objawowe - zlikwidowanie lub ograniczenie objawów, które zagrażają życiu, poprzez usuwanie nie tyle przyczyn, co skutków ich działania.

Leczenie skojarzone - połączenie leczenia chirurgicznego z radioterapią i chemioterapią, które są uzupełniającymi technikami leczniczymi. Ich celem jest całkowite usunięcie nowotworu, w tym najmniejszych przerzutów i komórek krążących w organizmie.

Leczenie, wyniki, ocena:
CR - remisja całkowita (complete remission) - całkowite ustąpienie wszystkich oznak nowotworu utrzymujące się przez co najmniej 1 miesiąc;
PR - remisja częściowa (partial remission) - zmniejszenie się oznak nowotworu o ponad 50% pierwotnej masy guza, potwierdzone w dwóch badaniach w okresie powyżej 1 miesiąca;
SD - stabilizacja choroby, brak zmian (stabilization of the disease) - brak cofania się oznak nowotworu lub zmniejszenie się guza o mniej niż 50% jego pierwotnej masy;
PD - progresja choroby (progression of the disease) - zwiększenie się wielkości guza o ponad 25% lub pojawienie się nowych ognisk nowotworu.

Lekooporność - ograniczenie lub brak działania cytostatyków na komórkę nowotworową.

Malacja, zmiany malacyjne - rozmiękanie, rozpad martwych tkanek i niektórych patologicznych wytworów organizmu pod wpływem enzymów wydzielanych przez żywe komórki z otoczenia tkanek rozmiękających lub przez komórki napływowe, głównie leukocyty względnie bakterie; rozmiękanie śródmózgowe i śródrdzeniowe prowadzi do zaburzeń czynnościowych układu nerwowego.

Markery nowotworowe - substancje produkowane lub indukowane przez nowotwory, nie występujące lub występujące w minimalnym stężeniu w prawidłowej tkance: antygeny płodowe (AFP, CEA), antygeny związane z nowotworem (tumor-associated antigen) (CA-125, CA 19.9, CA 15.3,SCC) , hormony, enzymy, białka (beta-HCG, kalcytonina, beta2-makroglobulina).

Monoterapia - leczenie za pomocą jednego leku.

Neurologia (z greckiego neuron = nerw) - jest to dział medycyny klinicznej, który zajmuje się rozpoznaniem i leczeniem chorób układu nerwowego.

Nowotwór - jest to złożony proces patologiczny (nieprawidłowy) przebiegający w komórce prawidłowej, która przestaje podlegać normalnym mechanizmom kontrolującym wzrost i różnicowanie komórek. Początkowo dzieje się to w miejscu pierwotnej zmiany (powstania nowotworu), potem dochodzi do naciekania otaczających tkanek, wreszcie do przemieszczania i namnażania się zmienionych komórek w miejscach odległych (tworzenie przerzutów).

Pierwotnie zdrowa komórka przechodzi przemianę nowotworową, kiedy jej kod genetyczny zostaje zmieniony, czyli zmutowany i komórka traci kontrolę nad podziałami. U zdrowej osoby, sprawny układ immunologiczny wykrywa i niszczy zmutowane komórki, zanim zaczną się one niepowstrzymanie dzielić. Czasem jednak układ ten zawodzi, komórki rakowe przeżywają i zaczynają się namnażać.

Nowotwory klasyfikuje się według typu komórki, z której powstają i tak np. nowotwór złośliwy pochodzący z:
•  nabłonka gruczołowego nosi nazwę - rak gruczołowy (adenocarcinoma);
•  nabłonka płaskiego - rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale);
•  tkanki tłuszczowej - tłuszczakomięsak (liposarcoma);
•  tkanki włóknistej - włókniakomięsak (fibrosarcoma);
•  tkanki naczyniowej - złośliwy śródbłoniak krwionośny (hemangiosarcoma);
•  tkanki szpikowej - białaczka (leucemia);
•  tkanki limfatycznej - ziarnica złośliwa (lymphogranulomatosis maligna);
•  zawiązków narządowych - struniak (chordoma);
•  tkanki nerwowej - glejak (glioblastoma);
•  tkanki barwnikotwórczej - czerniak złośliwy (melanoma malignum);
•  komórek zarodkowych - rozrodczak (dysgerminoma), itp.

Liczne odmiany nowotworów powstają w różnych typach ludzkich tkanek, a wspólną ich cechą jest "nowotworzenie", czyli tworzenie guzów. Powstałe guzy nowotworowe wykazują znaczną zmienność właściwości biologicznych - stąd podział na łagodne, półzłośliwe i złośliwe.

Nowotwór łagodny/niezłośliwy (z łacińskiego neoplasma benignum) - nowotwór, który rośnie i szerzy się w sposób uporządkowany, zgodny z architekturą przypisaną tkance, z której się wywodzi, bez naciekania i niszczenia najbliższego otoczenia czy tkanek sąsiednich; nie wykazuje też skłonności do przerzutowania. Utworzony jest z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od obrazu prawidłowych tkanek. Jest dobrze ograniczony, często otorbiony, rośnie wolno, rozprężająco (uciskając sąsiadujące tkanki), nie daje przerzutów, a po należytym jego usunięciu nie powstaje wznowa - jest całkowicie wyleczalny. Jego szkodliwy wpływ na ustrój może być spowodowany wydzielaniem hormonu, krwawieniami, czy też zamknięciem światła naczynia, uciskiem nerwu albo umiejscowieniem w ważnym dla życia narządzie np. sercu, rdzeniu kręgowym.

Nowotwór miejscowo złośliwy - nowotwór zdolny do szybkiego wzrostu oraz naciekania otoczenia i jego niszczenia, jednak nie wykazujący tendencji do przerzutowania. Takimi nowotworami są właśnie glejaki - zróżnicowana grupa nowotworów ośrodkowego układu nerwowego.

Nowotwór pierwotny - to ten, który rozwija się w pierwotnym umiejscowieniu i nie jest częścią guza już istniejącego ani jego przerzutem.

Nowotwór półzłośliwy (z łacińskiego neoplasma semimalignum) - jest to nowotwór o miejscowej złośliwości. Charakteryzuje się dużą masą tkankową uciskającą otoczenie, zdolnością naciekania i niszczenia otoczenia, nawrotowością, zdolnością wszczepiania. Praktycznie nie daje on przerzutów, ale zdolność ta potencjalnie w nim istnieje i może ujawnić się nieraz bardzo późno, po wielu zabiegach chirurgicznych i wznowach. Z tego względu nowotwory półzłośliwe wymagają starannego podejścia chirurgicznego z uwzględnieniem szerokich granic wycięcia.

Nowotwór wtórny - guz przerzutowy; przerzuty nowotworowe są najczęstszymi nowotworami OUN i występują około dwukrotnie częściej niż nowotwory pierwotne.

Nowotwór złośliwy (z łacińskiego neoplasma malignum) - wykazuje duży stopień zaburzeń w zróżnicowaniu, dojrzewaniu i budowie tkankowej oraz komórkowej. Nie posiada torebki (nie jest otorbiony), rośnie szybko, naciekająco, niszczy zaatakowane tkanki. Wnika do naczyń, dając przerzuty odległe drogą chłonną lub krwionośną. Nie wycięty w granicach tkanek zdrowych, daje wznowy.

Obwodowy układ nerwowy - tworzą go korzenie rdzeniowe i nerwy obwodowe. Układ ten zabezpiecza odbiór doznań czuciowych oraz przewodzi pobudzenia z ośrodków nerwowych (rdzeń, mózg) do narządów wykonawczych (mięśni, gruczołów dokrewnych). Nerwy obwodowe zbudowane są z włókien nerwowych ruchowych, czuciowych i autonomicznych.

Onkologia (z greckiego onkos = guz) - jest to nauka zajmująca się całokształtem zagadnień związanych z procesem nowotworowym. Bada przyczyny występowania, mechanizmy powstawania, sposoby zapobiegania i wykrywania oraz metody leczenia chorób nowotworowych.

Opony - otaczają mózg i rdzeń kręgowy. Rozróżniamy trzy opony: twardą, pajęczynówkową i miękką. Pomiędzy oponą pajęczynówkową i miękką znajduje się przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym. Podstawowe znaczenie opon i płynu mózgowo-rdzeniowego to ochrona mózgu przed wstrząsami i urazami mechanicznymi.

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) - obejmuje mózgowie (mózg, pień mózgu i móżdżek) oraz rdzeń kręgowy. OUN poddaje rejestracji i analizie pobudzania dopływające z układu obwodowego i zapewnia prawidłową reakcję organizmu na te bodźce. Największą część mózgu stanowią półkule mózgu, które dzieli się na cztery płaty: czołowy, ciemieniowy, skroniowy i potyliczny.

Płyn mózgowo-rdzeniowy - wypełnia przestrzeń pomiędzy oponą pajęczynówkową i miękką. Podstawowa funkcja opon i płynu mózgowo-rdzeniowego to ochrona mózgu przed wstrząsami i urazami mechanicznymi.

Przerzut nowotworu - wtórne ognisko nowotworu złośliwego bez łączności z guzem pierwotnym.

Rak - w języku potocznym utarło się mówić tak na wszystkie nowotwory złośliwe, ponieważ najczęstszymi nowotworami złośliwymi są właśnie raki (ponad 90%).

Rak przedinwazyjny (z łacińskiego carcinoma praeinvasivum) - to: rak śródnabłonkowy, rak "w miejscu" (z łacińskiego carcinoma in situ), rak 0 stopnia złośliwości, rak nienaciekający. Tym różni się od raka inwazyjnego, że nie nacieka podścieliska i nie daje przerzutów. Usunięcie nowotworu zmienionego nabłonka z niewielkim tylko marginesem otaczających tkanek prowadzi do całkowitego wyleczenia.

Resekcja - chirurgiczne usunięcie guza.

Stan przednowotworowy - taki proces patologiczny, w wyniku którego może rozwinąć się nowotwór. Stan ten w obrębie określonych tkanek zwiększa ryzyko rozwoju w nich nowotworu. Określenie to dotyczy dużej liczby stanów patologicznych. Nie wszystkie one ulegają z jednakową częstością przemianie nowotworowej.

W rozwoju stanów przednowotworowych istotną rolę odgrywają tzw. czynniki rakotwórcze czyli karcinogeny. Wywołują one różne stany przednowotworowe, które mogą trwać nawet 20-30 lat.

Stopień zaawansowania klinicznego nowotworu - po ustaleniu rozpoznania, ocena rozległości i szerzenia się nowotworu jest podstawowym warunkiem właściwego postępowania leczniczego. Klasyfikację tę, wprowadzoną przez Międzynarodową Unię Walki z Rakiem (UICC), oznacza się symbolem TNM. Wprowadzono ją dla potrzeb statystyczno-epidemiologicznych. Ma ona na celu ocenę rozległości procesu nowotworowego i jest oparta na określeniu trzech elementów:
•  T (tumor) - guz
•  N (nodulus) - węzły chłonne,
•  M (metastasis) - przerzuty odległe.

Dodanie do tych symboli liczb dokładnie odzwierciedla stopień klinicznego zaawansowania procesu nowotworowego. Klasyfikacja TNM pomaga w planowaniu leczenia i w ocenie jego wyników, daje także wskazówki co do rokowania.

Klasyfikacja TNM w odniesieniu do procesu diagnostyczno-leczniczego:
•  cTNM - klasyfikacja kliniczna (na podstawie badań, przed podjęciem leczenia)
•  sTNM - klasyfikacja śródoperacyjna (na podstawie badań i oceny w trakcie zabiegu operacyjnego)
•  pTNM - klasyfikacja pooperacyjna (na podstawie badań przed leczeniem operacyjnym, oceny śródoperacyjnej i badania histopatologicznego)
•  rTNM - klasyfikacja ponownego leczenia - ocena rozwoju choroby w różnych etapach przebiegu w trakcie leczenia za pomocą różnych metod terapeutycznych

Każdej ocenianej kategorii przypisujemy odpowiednie określenia:
•  Cecha T (guz pierwotny)
T0 - brak pierwotnego guza nowotworowego
Tis - guz in situ - czyli w miejscu powstania (w danym narządzie lub tkance)
Tx - guz pierwotny niemożliwy do oceny.
T1, 2, 3, 4 kolejne stadia zaawansowania guza pierwotnego - wzrost masy lub rozległości
•  Cecha N (węzły chłonne)
N0 - bez przerzutów w węzłach chłonnych.
N1, 2, 3 - wzrastające ilość zmienionych nowotworowo węzłów chłonnych.
Nx - węzły niemożliwe do oceny
•  Cecha M (przerzuty odległe)
M0 - nie stwierdza się przerzutów odległych
M1 - są przerzuty odległe
Mx - nie można ocenić obecności przerzutów

Ocena zaawansowania klinicznego podana w tej klasyfikacji wygląda przykładowo tak: T1, N 0, M0 czyli małe zaawansowanie i wielkość guza pierwotnego, brak przerzutów w węzłach chłonnych i brak przerzutów odległych.

Terapia skojarzona - połaczenie kilku rodzajów terapi np. chemioterapii z radioterapią.

TLS, ATLS - zespół ostrego rozpadu guza (ang. Tumor Lysis Syndrome, Acute Tumor Lysis Syndrome).

Wgłobienie, wklinowanie mózgu - przemieszczenie mózgu poza prawidłowe jego granice wskutek znacznego zwiększenia ciśnienia śródczaszkowego. Jest to stan bardzo niebezpieczny dla życia chorego i objawiający się znacznym zaburzeniem przytomności, bardzo silnym bólem głowy, dużym wahaniem częstości tętna, jak również zaburzeniami oddychania.

Wznowa nowotworu - pojawienie się oznak obecności nowotworu po okresie całkowitej remisji, ponowny rozrost nowotworu w tym samym miejscu.

Zespół paranowotworowy - objawy wyprzedzające pojawienie się typowych, klinicznych objawów nowotworu. Pojęcie to szczególnie dotyczy układu nerwowego (neurologiczny zespół paranowotworowy). Zalicza się tu paranowotworowe zwyrodnienie móżdżku, zwyrodnienie siatkówki, mielopatie nowotworowe, zapalenie wielomięśniowe i zapalenie skórno-mięśniowe, miastenię.

Złośliwość histologiczna (biologiczna) nowotworu, stopnie - w niektórych nowotworach złośliwych (pierwotnych) możliwa jest ocena złośliwości na podstawie kryteriów histologicznych. Zwykle podziały uwzględniają trzy lub cztery stopnie złośliwości, oznaczane cyframi rzymskimi (I, II, III, IV).

W zależności od stopnia dojrzałości komórkowej (czyli podobieństwa nowotworu do tkanki, z której pochodzi) nowotwory klasyfikuje się jako:
•  dobrze zróżnicowane (I stopień);
•  umiarkowanie zróżnicowane (II stopień);
•  mało zróżnicowane (III stopień);
•  niezróżnicowane lub anaplastyczne (IV stopień), jeżeli występuje utrata identyczności z tkanką, z której pochodzą.

Glejaki szeregu astrocytarnego wg klasyfikacji WHO dzieli się na gwiaździaki o niskim stopniu złośliwości (I i II stopień), gwiaździak anaplastyczny (III stopień) i glejak wielopostaciowy (stopień IV). Ogólnie za złośliwe glejaki uważa się gwiaździaka anaplastycznego, glejaka wielopostaciowego oraz złośliwe formy skąpodrzewiaka i wyściółczaka.

Klasyfikacja histologiczna nowotworu jest podstawową metodą wyboru metody leczenia, a także jest pomocna w planowaniu zakresu działań terapeutycznych i rokowania.

Złośliwość kliniczna nowotworu - niekorzystne położenie guza w obrębie mózgu (zagrożenie dla ośrodków nerwowych, dużych naczyń krwionośnych, odejścia nerwów czaszkowych), wzrost ciśnienia śródczaszkowego (na skutek masy guza i zaburzenia funkcji bariery krew - mózg).
Żródło:
www.glejak.pl

Stopka forum

RSS
Powered by PunBB
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
sala konferencyjna Ciechocinek